روزبه زارع
چکیده
الهیات طبیعی در دوره معاصر وارد مرحله جدیدی شده و بر شواهد تجربی و یافتهها یا تنگناهای تبیینی علوم جدید در این پروژه تأکید تام میشود. از سوی دیگر، خداباوری زخمخورده راهبردی است که در آن از مجهولات ...
بیشتر
الهیات طبیعی در دوره معاصر وارد مرحله جدیدی شده و بر شواهد تجربی و یافتهها یا تنگناهای تبیینی علوم جدید در این پروژه تأکید تام میشود. از سوی دیگر، خداباوری زخمخورده راهبردی است که در آن از مجهولات معرفتی زمانه به نفع وجود خدا و نقش مباشر آن در تحقّق آن پدیده مجهول استدلال میشود (خدای رخنهها). از آنجاییکه راهبرد خدای رخنهها به یک اندازه میان خداباوران و منتقدان آنها مردود است، محققان پروژه الهیات طبیعی معاصر تلاش میکنند تا نشان دهند که خدای پروژه آنها از سنخ خدای رخنهها نیست. در این مقاله چهار ایراد اصلی که راهبرد خدای رخنهها با آنها مواجه است و راهحلهای پیشنهادی آنها، گزارش و نهایتاً تکلیف دو مسئله تعیین شده است: 1) تفکیک مسائل یا پرسشهای مرزی از مسائل علمی به رسمیت شناخته شده و معیاری با درنظر داشتن تعریف حکمای مسلمان از مسائل فلسفی برای آن تفکیک ارائه شده است. 2) نحوه فاعلیت عوامل فراطبیعی و از جمله خداوند در جهان طبیعت از منظر حکمت اسلامی به صورت جامع تصویر شده و مبتنی بر آن، هم پروژه الهیات طبیعی معاصر مردود اعلام شده و هم پروژه رقیب آن (طبیعتگرایی). نوآوری اصلی مقاله، تبیین و تأکید بر نقش مباشر فاعل فراطبیعی در تحقق هر رویداد طبیعی است.